طراحی و اجرای روف گاردن

انواع روف گاردن

بعد از آشنایی با مفهوم روف گاردن و مزایای آن، حالا نوبت به بررسی انواع مختلف این فضا می‌رسد. خوشبختانه روف گاردن می‌تواند به شیوه‌های متفاوتی طراحی و اجرا شود و هرکدام ویژگی‌های خاص خود را دارند؛ بنابراین می‌توان گفت که انتخاب درست نوع روف گاردن اهمیت زیادی دارد، چون هم بر هزینه نهایی تاثیر می‌گذارد و هم میزان کاربری و نیاز به نگهداری آن را مشخص می‌کند. به طور کلی می‌توان سه نوع اصلی روف گاردن را معرفی کرد:

اجرای روف گاردن گسترده

در این روش از لایه‌ای نازک برای کاشت گیاه استفاده می‌شود و معمولا گیاهان مقاوم، پوششی و غیر حساسی که نیازی به مراقبت‌های سنگین و ویژه ندارند در آن به کار می‌روند که وزن کمی به ساختمان وارد شده و نگهداری آن ساده است. این مدل بیشتر برای کسانی مناسب است که می‌خواهند با هزینه کمتر، فضای سبزی ساده اما چشم‌نواز روی بام خود ایجاد کنند. این روش برای افرادی که به دنبال روف گاردن‌های ساده با پوشش‌هایی مانند چمن کاری هستند، مناسب است.

اجرای روف گاردن متمرکز

این نوع بیشتر شبیه یک باغ کامل روی پشت‌ بام است. لایه کاشت عمیق‌تر بوده و امکان پرورش انواع گل‌ها، درختچه‌ها و حتی درختان کوچک در آن وجود دارد. معمولا مسیرهای سنگ‌فرش، مبلمان فضای باز یا آلاچیق هم در طراحی این مدل دیده می‌شود. زیبایی و امکانات این روش بیشتر است، اما به همان نسبت نیاز به زیرسازی قوی، آبیاری منظم و نگهداری دقیق‌تری دارد.

اجرای روف گاردن نیمه‌متمرکز

این نوع ترکیبی از دو مدل قبلی است. بخشی از بام با گیاهان ساده و کم‌نیاز پوشیده می‌شود و بخش دیگری برای کاشت گیاهان متنوع‌تر و تزیینی اختصاص می‌یابد. هزینه و نگهداری آن متوسط و در حد میانه است و برای کسانی که می‌خواهند تعادلی بین زیبایی، کارایی و هزینه ایجاد کنند، گزینه‌ای مناسب به شمار می‌آید. در نهایت، انتخاب نوع روف گاردن به شرایط سازه، بودجه و انتظارات شما بستگی دارد. اگر صرفا یک فضای سبز سبک و کم‌هزینه می‌خواهید، مدل گسترده یا به قول خودمان، بیسیک، بهترین انتخاب است. اما اگر هدفتان ایجاد یک فضای سبز کامل برای استراحت و استفاده روزمره باشد، مدل متمرکز مناسب‌تر است؛ اگر هم به دنبال راه‌ حلی متعادل هستید، روف گاردن نیمه‌متمرکز می‌تواند انتخاب درستی باشد.

اجرای روف گاردن سنتی

اگر علاقه‌مند به فضاهای سنتی هستید و به دنبال یک طراحی نوستالژی می‌گردید، می‌توانید از خدمات اجرای روف گاردن سنتی استفاده کنید. در این نوع از طراحی و اجرای روف گاردن، تمرکز بیشتر بر استفاده از متریال طبیعی مانند چوب، آجر، سنگ لاشه و سفال است تا محیطی نزدیک به حیاط‌های سنتی ایرانی روی پشت‌بام بازسازی شود. همچنین به مانند هر سبک دیگری از طراحی و اجرای روف گاردن، انتخاب مصالح مقاوم در برابر تغییرات آب‌وهوایی نیز اهمیت زیادی دارد تا زیبایی و دوام روف گاردن در طول زمان حفظ شود.

اجرای روف گاردن مدرن

اگر به دنبال یک فضای امروزی هستید و یا اگر ساختمانی با طراحی جدید دارید، بهترین گزینه برای شما، اجرای روف گاردن مدرن است. در این سبک، تمرکز بر سادگی، خطوط مینیمال و استفاده از متریال‌های مدرن مانند شیشه، فلز و کامپوزیت است تا فضایی شیک و کاربردی ایجاد شود. برخلاف روف گاردن سنتی که بر عناصر بومی و نوستالژیک تاکید دارد، طراحی مدرن بیشتر به کارایی، زیبایی مینیمالیستی و راحتی توجه می‌کند. در فرآیند اجرای روف گاردن مدرن، انتخاب مبلمان فضای باز ساده اما کاربردی اهمیت زیادی دارد. میز و صندلی‌های مینیمال، آلاچیق‌های شیشه‌ای یا پرگولاهای فلزی و استفاده از کف‌پوش‌های چوبی یا کامپوزیتی از رایج‌ترین انتخاب‌ها هستند.

اجرای روف گاردن لاکچری

اگر هزینه و بودجه اهمیت چندان زیادی نداشته باشد، قطعا به دنبال طراحی و اجرای روف گاردن لاکچری خواهید رفت. در این سبک، پشت‌بام تنها یک فضای بلااستفاده نیست، بلکه می‌تواند به باغی خصوصی یا محلی برای استراحت، دورهمی و حتی پذیرایی از مهمانان تبدیل شود. در طراحی و اجرای روف گاردن لاکچری، معمولا از خدمات و اجناس گران قیمت استفاده می‌شود. گزینه‌هایی مانند لمبه کوبی، ساخت دیوار سبز و ساخت آلاچیق و پرگولا، از گزینه‌های جذاب برای یک روف گاردن لاکچری هستند.

مراحل اجرای روف گاردن از صفر تا صد

بعد از انتخاب نوع مناسب روف گاردن، نوبت به مرحله‌ای می‌رسد که مهم‌ترین بخش کار به شمار می‌رود، یعنی اجرای روف گاردن. این فرآیند چند مرحله اساسی دارد که رعایت ترتیب آن‌ها تضمین می‌کند فضای ایجادشده هم زیبا باشد و هم دوام و کارایی لازم را داشته باشد. مراحل اجرای روف گاردن عبارتند از:

بررسی و آماده‌سازی سازه: پیش از هر چیز باید مقاومت بام از نظر بار اضافی بررسی شود. در این مرحله کارشناسان بار قابل تحمل سازه را محاسبه می‌کنند و در صورت نیاز اقدامات تقویتی انجام می‌دهند. بدون این مرحله، حتی زیباترین طراحی هم نمی‌تواند ایمنی لازم را داشته باشد.
عایق‌کاری و لایه‌گذاری: برای جلوگیری از نفوذ رطوبت به سقف، عایق‌کاری دقیق انجام می‌شود. سپس لایه‌های مختلف شامل لایه محافظ، زهکشی و فیلتر قرار می‌گیرند تا بام در برابر آب، فشار و ریشه گیاهان مقاوم شود. این بخش پایه و اساس اجرای روف گاردن است و کیفیت آن تاثیر مستقیمی بر طول عمر پروژه دارد.
آماده‌سازی بستر کاشت: در این مرحله خاک یا بستر مناسب برای گیاهان ریخته می‌شود. انتخاب خاک سبک، حاصلخیز و متناسب با نوع گیاه اهمیت زیادی دارد. در روف گاردن‌های گسترده لایه خاک نازک‌تر است، اما در مدل‌های متمرکز ضخامت بیشتری در نظر گرفته می‌شود.
جانمایی و کاشت گیاهان: پس از آماده‌شدن بستر، نوبت به انتخاب و کاشت گیاهان می‌رسد. گیاهان باید بر اساس شرایط اقلیمی، میزان نور و نیاز به نگهداری انتخاب شوند. ترکیب گیاهان پوششی، درختچه‌ها و گل‌ها باعث می‌شود فضای بام تنوع و جذابیت بیشتری پیدا کند. شما می‌توانید با استفاده از خدمات باغبانی و باغچه کاری کمک کار، بهترین کیفیت را با کمترین قیمت دریافت کنید.
نصب تجهیزات جانبی و مبلمان: برای تکمیل کار، المان‌هایی مانند مسیرهای سنگ‌فرش، نیمکت، آلاچیق یا روشنایی به روف گاردن اضافه می‌شود. این بخش باعث می‌شود فضا کاربردی‌تر شود و علاوه بر زیبایی، امکان استفاده روزمره از بام فراهم گردد.
اجرای سیستم آبیاری: در پایان، سیستم آبیاری دستی یا اتوماتیک نصب می‌شود تا نگهداری گیاهان آسان‌تر باشد. انتخاب سیستم آبیاری مناسب کمک می‌کند گیاهان همیشه سرزنده بمانند و نیاز به رسیدگی مداوم کاهش پیدا کند.

مصالح و تجهیزات مورد نیاز برای اجرای روف گاردن

بعد از اینکه با مراحل اجرای روف گاردن آشنا شدیم، طبیعی است این سوال پیش بیاید که چه مصالح و تجهیزاتی برای این کار لازم است. در واقع، کیفیت و دوام روف گاردن بیش از هر چیز به انتخاب درست همین موارد وابسته است. اگر از مصالح بی‌کیفیت استفاده شود یا بخشی از تجهیزات نادیده گرفته شود، روف گاردن در مدت کوتاهی دچار مشکلاتی مثل نشست آب، آسیب به گیاهان یا حتی خرابی سازه خواهد شد. برای اجرای اصولی روف گاردن معمولا از این مصالح و تجهیزات استفاده می‌شود:

مصالح زیرسازی و عایق‌کاری: شامل عایق رطوبتی، لایه زهکشی و فیلتر ژئوتکستایل برای جلوگیری از نفوذ آب و محافظت از سازه.
بستر کاشت: ترکیبی سبک و حاصلخیز مانند خاک مخصوص، پوکه معدنی یا پرلیت که هم رشد گیاهان را تضمین می‌کند و هم وزن زیادی به ساختمان وارد نمی‌کند.
گیاهان متنوع: بسته به نوع روف گاردن می‌توان از گیاهان پوششی مقاوم، گل‌های زینتی یا درختچه‌های کوچک استفاده کرد.
سیستم آبیاری: دستی یا اتوماتیک که با لوله‌کشی و نازل‌های مناسب، آبیاری منظم گیاهان را تضمین می‌کند.
مبلمان و تجهیزات جانبی: نیمکت، آلاچیق، نورپردازی و روشنایی هوشمند و مسیرهای سنگ‌فرش برای افزایش کارایی و زیبایی فضا.

سیستم‌های آبیاری در روف گاردن

یکی از مهم‌ترین بخش‌ها در اجرای روف گاردن، انتخاب و طراحی سیستم آبیاری است. گیاهان روی پشت‌ بام به دلیل قرار گرفتن در معرض نور مستقیم خورشید و وزش باد، سریع‌تر از فضاهای سبز معمولی دچار خشکی می‌شوند. به همین دلیل اگر آبیاری اصولی و منظم انجام نشود، روف گاردن طراوت و زیبایی خود را از دست می‌دهد. انتخاب نوع سیستم آبیاری به وسعت روف گاردن، نوع گیاهان و بودجه بستگی دارد. رایج‌ترین سیستم‌های آبیاری در روف گاردن عبارتند از:

آبیاری دستی: ساده‌ترین روش که معمولا با شلنگ یا آب‌پاش انجام می‌شود. بیشتر برای روف گاردن‌های کوچک یا فضاهایی که نگهداری شخصی دارند مناسب است.
آبیاری قطره‌ای: اجرای آبیاری قطره‌ای، روشی دقیق و کم‌مصرف است که آب را از طریق لوله‌ها و قطره‌چکان‌ها مستقیم به ریشه گیاه می‌رساند. این سیستم برای روف گاردن‌های متوسط و متنوع بسیار کارآمد است.
آبیاری بارانی: در این روش آب به صورت پاششی روی گیاهان پخش می‌شود و حس طبیعی‌تری ایجاد می‌کند. معمولا در روف گاردن‌های بزرگ یا متمرکز به کار می‌رود.
آبیاری هوشمند: پیشرفته‌ترین گزینه که با تایمر و حسگر کنترل می‌شود. این سیستم هزینه بیشتری دارد اما مصرف آب را بهینه کرده و نگهداری روف گاردن را بسیار آسان‌تر می‌کند.

اشتباهات رایج در اجرای روف گاردن

بعد از انتخاب روش آبیاری مناسب، نکته‌ای که نباید فراموش شود پرهیز از اشتباهات رایجی است که ممکن است در اجرای روف گاردن رخ دهد. بسیاری از این خطاها در نگاه اول ساده به نظر می‌رسند، اما در بلندمدت می‌توانند باعث مشکلات جدی در سازه یا کاهش عمر گیاهان شوند. یکی از اشتباهات رایج، بی‌توجهی به عایق‌ کاری و زهکشی است. اگر لایه‌های زیرین به درستی اجرا نشوند، نفوذ آب می‌تواند به سقف آسیب بزند یا باعث جمع‌شدن رطوبت در ریشه گیاهان شود. اشتباه دیگر، انتخاب گیاهان نامناسب است. کاشت گیاهانی که با شرایط آب‌ و هوایی منطقه یا شدت نور روی پشت‌ بام سازگار نیستند، باعث می‌شود خیلی زود پژمرده شوند و زیبایی روف گاردن از بین برود. همچنین، عدم پیش‌بینی سیستم آبیاری اصولی می‌تواند در آینده دردسرساز شود. در برخی پروژه‌ها ابتدا به این موضوع توجه نمی‌شود و بعد از کاشت گیاهان، تأمین آب کافی با مشکل رو به‌ رو می‌شود. از دیگر خطاها می‌توان به بارگذاری بیش از حد روی بام اشاره کرد. انتخاب مصالح سنگین یا استفاده از خاک زیاد می‌تواند فشار بیش از حدی به سازه وارد کند و خطرساز باشد. در نهایت، بی‌توجهی به نگهداری منظم یکی از مشکلات رایج است. روف گاردن حتی اگر با بهترین طراحی اجرا شود، بدون رسیدگی دوره‌ای مثل هرس، آبیاری و ترمیم بخش‌های فرسوده نمی‌تواند ماندگاری و زیبایی خود را حفظ کند. رعایت همین نکات ساده و پیش پا افتاده، باعث می‌شود اجرای روف گاردن به نتیجه‌ای مطمئن و ماندگار برسد و در آینده نیازی به هزینه‌های دوباره نباشد.

هزینه اجرای روف گاردن

پس از بررسی مراحل اجرا و نکات مهم، معمولا یکی از دغدغه‌های اصلی در ذهن افراد، هزینه اجرای روف گاردن است؛ اما درست مثل سایر پروژه‌های ساختمانی، هزینه این کار هم عدد مشخص و ثابتی ندارد و به مجموعه‌ای از عوامل بستگی پیدا می‌کند. نوع طراحی و مدلی که برای روف گاردن انتخاب می‌شود (گسترده، نیمه‌متمرکز یا متمرکز) تاثیر زیادی بر هزینه دارد. هرچه بستر کاشت عمیق‌تر و عناصر بیشتری مثل مبلمان، آلاچیق یا مسیرهای سنگ‌فرش در نظر گرفته شود، طبیعتا هزینه افزایش پیدا می‌کند. علاوه بر این، شرایط سازه و زیرسازی بام نیز عامل مهمی است. اگر بام نیاز به تقویت یا عایق‌کاری ویژه داشته باشد، بخشی از هزینه به این بخش اختصاص پیدا می‌کند. انتخاب نوع گیاهان، سیستم آبیاری (دستی یا هوشمند) و میزان تجهیزات جانبی هم در تعیین هزینه نهایی موثر هستند. بنابراین نمی‌توان یک رقم دقیق برای هزینه اجرای روف گاردن در سال ۱۴۰۴ ارائه داد، اما اگر به دنبال برآورد تقریبی هستید، می‌توانید به جدول قیمتی همین صفحه مراجعه کنید تا بر اساس شرایط پروژه، دید بهتری از هزینه‌ها به دست آورید.

نمونه‌کار‌های اجرای روف گاردن