ساختمان 
نظافت و بهداشت 
تاسیسات 
تعمیرات 
حیوانات 
جابجایی و حمل بار 
اجاره وسایل 
کسب و کار 
زیبایی 
مراسم و تفریحات 
مقدار سیم و کابل مورد نیاز برای سیم کشی
برای اجرای یک سیم کشی اصولی و ایمن در ساختمان‌های مسکونی، تجاری یا صنعتی، یکی از مهم‌ترین مراحل، محاسبه دقیق مقدار سیم و کابل مورد نیاز است. این مرحله نه تنها به کاهش هزینه‌های اضافی کمک می‌کند، بلکه از اتلاف زمان و مواد اولیه نیز جلوگیری می‌نماید؛ به همین دلیل هم دانستن اینکه چه مقدار سیم و کابل برای یک پروژه نیاز است، باعث می‌شود تا تهیه تجهیزات با دقت و برنامه‌ریزی بهتری انجام گیرد و در نتیجه، پروژه بدون وقفه و با کمترین میزان خطا اجرا شود. اما سوال اصلی اینجاست: چطور می‌توان مقدار دقیق سیم و کابل مورد نیاز را محاسبه کرد؟ آیا فقط باید متراژ زیر بنا را دانست؟ یا باید نقشه سیم کشی و جزئیات بیشتری را در نظر گرفت؟
طراحی نقشه سیم کشی، اولین قدم برای محاسبه
پس از آشنایی با اهمیت محاسبه دقیق مقدار سیم و کابل، گام نخست در این مسیر، طراحی نقشه سیم کشی ساختمان است. این نقشه مانند ستون فقرات پروژه عمل می‌کند و بدون آن، نمی‌توان تخمینی دقیق و اصولی از متراژ سیم‌ها و کابل‌های مورد نیاز داشت. در واقع، هر محاسبه‌ای باید بر پایه یک نقشه مهندسی‌شده و دقیق انجام شود، تا هم از دوباره‌کاری جلوگیری شود و هم هزینه‌ها در چارچوب منطقی کنترل گردد. در نقشه سیم کشی، موارد زیر باید به وضوح مشخص باشد:
- مسیر عبور سیم‌ها و کابل‌ها در کف، دیوار یا سقف
- محل قرارگیری تابلو برق اصلی و فرعی
- تعداد و موقعیت نصب کلید و پریز، روشنایی‌ها و سایر مصرف‌کننده‌ها
- نوع مدارها: روشنایی، پریز، کولر، موتورخانه، اعلام حریق و…
- توان و نوع بار مصرفی هر مدار
- نحوه توزیع ولتاژ و جریان در مدارها
- سطح مقطع و نوع کابل مورد نیاز (مفتولی یا افشان، مسی یا آلومینیومی)
نحوه محاسبه مقدار سیم و کابل چگونه است؟
پس از تهیه نقشه سیم کشی تلفن یا ساختمان و تعیین مسیرها و محل تجهیزات، نوبت به محاسبه دقیق مقدار سیم و کابل مورد نیاز می‌رسد. این مرحله بر اساس همان نقشه انجام می‌شود و هدف آن رسیدن به یک برآورد واقع‌بینانه و کاربردی است. محاسبه مقدار سیم و کابل باید با در نظر گرفتن تمامی جزئیات اجرا صورت گیرد، زیرا هر متر اضافه یا کم، می‌تواند بر زمان، هزینه و ایمنی پروژه اثرگذار باشد. برای انجام این محاسبه، چند فاکتور اصلی باید بررسی شود:
- طول مسیرها: با اندازه‌گیری دقیق طول مسیر هر مدار از تابلو برق تا مصرف‌کننده (مثلاً از تابلو تا پریز یا روشنایی) متراژ اولیه به دست می‌آید. اگر مسیر رفت و برگشت سیم لحاظ شود (که معمولاً باید بشود)، این عدد ضربدر دو خواهد شد. انجام صحیح برقکاری ساختمان، می‌تواند طول مسیر سیمکشی و کابل مصرفی را کاهش دهد.
- تعداد مدارها و نقاط مصرف: هر مدار به سیم کشی جداگانه نیاز دارد. برای مثال، یک مدار روشنایی با سه چراغ، یک مدار پریز با ۵ پریز و یک مدار کولر هرکدام نیاز به محاسبه مجزا دارند.
- نوع سیم و کابل: بسته به اینکه سیم درون لوله برق استفاده می‌شود یا کابل روکار اجرا خواهد شد، نوع و ضخامت آن متفاوت است. سیم‌های افشان، مفتولی، شیلددار یا کابل‌های برق چند رشته‌ای هرکدام ویژگی خاصی دارند.
- در نظر گرفتن ضریب اضافه: همیشه بهتر است برای اطمینان از کامل بودن متراژ، بین ۵ تا ۱۰ درصد اضافه‌تر از محاسبه اصلی در نظر گرفته شود. این کار برای جبران خم‌ها، دور زدن‌ها و خطاهای احتمالی در اجراست.
- ارتفاع سقف و جانمایی عمودی: در ساختمان‌هایی با سقف بلند یا اجرای سیم در کانال‌های سقفی یا زمینی، باید به ارتفاع نیز توجه کرد. در نهایت، با جمع کردن متراژ تمام مسیرها و ضرب آن‌ها در تعداد سیم‌های مورد نیاز در هر مسیر (مثلاً سیم فاز، نول، ارت)، مقدار نهایی سیم یا کابل مورد نیاز به دست می‌آید. این کار ممکن است در ظاهر پیچیده به نظر برسد، اما با استفاده از نقشه اصولی و کمی دقت، می‌توان تخمینی دقیق و کاربردی به دست آورد.
در نهایت، با جمع کردن متراژ تمام مسیرها و ضرب آن‌ها در تعداد سیم‌های مورد نیاز در هر مسیر (مثلاً سیم فاز، نول، ارت)، مقدار نهایی سیم یا کابل مورد نیاز به دست می‌آید. این کار ممکن است در ظاهر پیچیده به نظر برسد، اما با استفاده از نقشه اصولی و کمی دقت، می‌توان تخمینی دقیق و کاربردی به دست آورد.
محاسبه مقدار سیم مورد نیاز بر اساس زیربنا
پس از آشنایی با اصول محاسبه بر پایه نقشه و مسیرهای سیمکشی، یکی دیگر از روش‌های رایج برای تخمین مقدار سیم و کابل، استفاده از متراژ زیربنای ساختمان است. این روش معمولاً زمانی کاربرد دارد که هنوز نقشه سیمکشی نهایی نشده یا قصد دارید پیش از شروع پروژه، برآوردی کلی از میزان مصرف سیم و کابل داشته باشید.
در این شیوه، با در نظر گرفتن نوع ساختمان (مسکونی، اداری یا تجاری)، تعداد واحدها، اتاق‌ها و کاربری فضاهای مختلف، می‌توان به یک متوسط مصرف تقریبی سیم در هر مترمربع رسید. البته این تخمین، همیشه ۱۰۰ درصد دقیق نیست، اما برای داشتن تصویری کلی از نیاز پروژه، می‌تواند مفید باشد.
عوامل مهم در این برآورد به شرح زیر هستند:
مقدار سیم مورد نیاز برای هر واحد چقدر است؟
اگر بخواهیم محاسبه را به شکل دقیق‌تری برای یک واحد انجام دهیم، لازم است به اجزای داخلی هر فضا توجه کنیم. به عنوان مثال:
- آشپزخانه: معمولاً به دلیل وجود وسایلی مثل یخچال، ماشین ظرفشویی، ماکروویو و غیره، مصرف سیم بیشتری دارد.
- اتاق خواب: دارای مدار روشنایی و چند پریز است و معمولاً مقدار سیم متوسطی نیاز دارد.
- پذیرایی و نشیمن: به دلیل وسعت فضا و تنوع مصرف‌کننده‌ها (تلویزیون، سیستم صوتی و غیره)، به کابل کشی گسترده‌تری نیاز دارد.
- سرویس‌های بهداشتی: معمولاً از سیم‌های خاص با عایق مقاوم در برابر رطوبت استفاده می‌شود و مسیرهای جداگانه‌ای دارد.
در مجموع، مقدار سیم مورد نیاز برای یک واحد ۸۰ تا ۱۰۰ متری، بسته به طراحی داخلی، می‌تواند بین چند صد متر تا بیش از هزار متر متفاوت باشد. این عدد با افزایش طبقات یا افزودن فضاهای جدید مانند پارکینگ، موتورخانه یا انباری نیز افزایش خواهد یافت.
