بدون قرارداد بنایی، چه ریسک‌هایی در انتظار شماست؟

اگر به دنبال یک بنای باتجربه هستید و قصد دارید که برای ساختن یا بازسازی خانه خودتان از آن کمک بگیرید باید یک سری موارد را رعایت کنید. یکی از مهم‌ترین کار‌ها بستن قرارداد بنایی است. این کار باعث می‌شود که ریسک پروژه‌ای که به بنا می‌سپارید، کمتر شود و اگر همه چیز طبق برنامه پیش نرفت، حداقل پیمانکار خسارتی در قبال پیش نرفتن پروژه به شما پرداخت کند. البته برای کار‌های کوچک بنایی نیازی به بستن قرارداد نیست. بااین‌حال هرچقدر پروژه بزرگ‌تر باشد، بستن قرارداد بنایی باعث اعتماد‌سازی بیشتر می‌شود. اگر قصد بستن قرارداد بنایی را دارید، این محتوا را با دقت مطالعه کنید؛ چراکه در مطلب پیش رو، مهم‌ترین نکات بستن قرارداد بنایی را برای شما شرح دادیم.

استخدام بنای ساختمان

نحوه بستن قرارداد بنایی

برای شروع هر پروژه ساختمانی از جمله بنایی بایستی یک قرارداد عادلانه که از نظر قانونی قابل پیگیری باشد، نوشته شود. بنابراین اولین قدم پروژه‌های ساختمان‌سازی، تنظیم یک قرارداد بنایی دقیق و شفاف است. این قرارداد میان کارفرما و بنا امضا بسته می‌شود؛ داخل قرارداد نیز باید به‌طور دقیق مسئولیت‌ها، تعهدات، زمان‌بندی کار‌ها و هزینه مشخص شود. در تنظیم قرارداد بنایی، حتماً باید اطلاعات طرفین، نوع پروژه، محل اجرا، زمان آغاز و پایان کار، نحوه پرداخت و شرایط فسخ را ذکر کنید.

استفاده از نمونه قرارداد‌های استاندارد نیز می‌تواند به کاهش خطا‌های حقوقی شما کمک کند. فراموش نکنید که باید تمامی این اطلاعات را با جزئیات دقیق بنویسید؛ برای مثال اگر قرار است به‌صورت ساعتی دستمزد را بپردازید، باید در متن قرارداد حتما این موضوع را ذکر کنید. در مقابل یک سری از پروژه‌های بنایی، ساعتی نیست و براساس اتمام پروژه پرداخت می‌شود. باید به تمامی این نکات توجه داشته باشید تا اگر در آینده یکی از طرفین قصد شکایت داشت، در بند قرارداد تمامی این موارد ذکر شده باشد.

چه مواردی باید در قرارداد بنایی نوشته شود؟

قرارداد بنایی باید شامل تمام اطلاعاتی باشد که یک پروژه را به‌طور کامل شرح دهد. مهم‌ترین این اطلاعات شامل موارد زیر است:

• مشخصات کامل کارفرما و بنا (شامل کد ملی و آدرس دقیق)
• شرح جزئیات پروژه (مثلاً ساخت، تعمیر یا بازسازی)
• مدت زمان اجرای پروژه
• مبلغ قرارداد و نحوه پرداخت دستمزد
• مسئولیت تهیه مصالح و ابزار کار
• شرایط فسخ یا تمدید قرارداد
• ضمانت اجرای تعهدات طرفین
• امضای دو طرف و در صورت امکان، شاهد
• ضمیمه کردن سفته

وجود هر یک از این بند‌ها به طرفین کمک می‌کند تا در صورت بروز هرگونه اختلافی هیچ ابهامی در روند رسیدگی قانونی وجود نداشته باشد.

ثبت پروژه ساختمان سازی

اهمیت قانونی بستن قرارداد بنایی

از نظر قانونی، قرارداد بنایی به‌عنوان یک سند رسمی همکاری میان کارفرما و بنا در ساختمان سازی یا بازسازی خانه محسوب می‌شود. اگر این قرارداد به‌صورت مکتوب وجود نداشته باشد، در صورت بروز اختلاف، اثبات حق یکی از طرفین بسیار دشوار خواهد بود. داشتن قرارداد مکتوب می‌تواند از بروز مشکلاتی مانند ادعای اضافه‌کار، تاخیر در پرداخت، یا ترک کار بدون اطلاع جلوگیری کند. به همین دلیل، بستن قرارداد بنایی نه‌‌تنها جنبه حقوقی دارد، بلکه نوعی حفاظت از سرمایه و زمان محسوب می‌شود.

بستن قرارداد بنایی نه‌تنها به سود کارفرما است، بلکه پیمانکار نیز با خیال راحت‌تری می‌تواند مسئولیت خودش را انجام دهد. درصورتی‌که مشکلی در انجام پروژه پیش بیاید که باعث خسارت مالی، زمانی یا حتی جانی شود، بدون وجود قرارداد پیگیری کردن آن کار بسیار دشواری است. بنابراین اگر پروژه‌های نسبتاً سنگینی دارید که بیش از یک هفته زمان می‌برد، توصیه می‌کنیم که حتماً به فکر بستن قرارداد بنایی باشید.

مطلب پیشنهادی: درآمد شغل بنایی در ایران چقدر است؟

مزایای بستن قرارداد بنایی برای کارفرما و بنا

همانطور که گفتیم بستن قرارداد بنایی هم برای کارفرما و هم برای بنا مزایای بسیاری دارد، در این قسمت برخی از مهم‌ترین این مزایا را برای هر کدام از آن‌ها معرفی می‌کنیم.

مزایای بستن قرارداد بنایی برای کارفرما

• اطمینان از تحویل به‌موقع پروژه
• کنترل دقیق بر کیفیت و هزینه‌ها
• امکان پیگیری قانونی در صورت قصور بنا
• پیشگیری از اختلافات شفاهی
• اطمینان از حضور مستمر بنا تا پایان پروژه

مزایای بستن قرارداد بنایی برای بنا

• تضمین دریافت به‌موقع دستمزد
• وضوح در شرح وظایف و انتظارات کارفرما
• امنیت شغلی و اعتبار کاری بیشتر
• کاهش اختلاف و تنش با کارفرما
• امکان پیگیری حقوقی در صورت بدقولی کارفرما
• تعیین دقیق وظایف و محدوده کار

مشکلات رایج عدم بستن قرارداد بنایی

حالا که با مزایای بستن قرارداد بنایی آشنا شدید، وقت آن رسیده است که در مورد مشکلات رایج عدم بستن قرارداد بنایی صحبت کنیم. اصلاً چه مشکلی پیش می‌آید اگر قرارداد بنایی نبندیم؟

اختلاف بر سر میزان دستمزد

یکی از مهمترین اختلاف‌هایی که در تمامی قرارداد‌های پیمانکاری امکان رخ دادنش وجود دارد اختلاف بر سر میزان دستمزد است. بعد از اتمام پروژه، ممکن است بنا قیمت خودش را بالا ببرد یا اصلاً کارفرما هزینه تعیین‌شده را پرداخت نکند. با وجود قرارداد این مشکلات دیگر رخ نخواهد داد. در کشور ما با توجه به تورم بالا، بنا‌ها در صورت شروع کار طولانی‌مدت دستمزد مناسبی نمی‌توانند دریافت کنند. برای همین در پروژه‌های طولانی‌مدت بیش از یک سال می‌توانند در قرارداد، دستمزد هر سال را افزایش دهند. از سمت دیگر کارفرما نیز نگران نیست که در پایان پروژه، بنا هزینه نهایی خودش را افزایش دهد. 

تاخیر در اتمام پروژه

مورد بعدی که بسیار هم اهمیت دارد تاخیر در اتمام پروژه است؛ زمانی که قرارداد وجود نداشته باشد، بنا ممکن است پروژه را در زمان تعیین‌شده به اتمام نرساند. به این شکل کارفرما خسارت زمانی زیادی می‌بیند. ولی وقتی قرارداد بسته شود و زمان اتمام پروژه در آن شرح داده شود، خیال کارفرما نیز راحت‌تر است. در صورت عدم اتمام پروژه در زمان مناسب نیز کارفرما می‌تواند شکایت کند و خسارت مالی بابت زمان ازدست‌رفته دریافت کند. طبیعتا بایستی جزئیات کار از بتونه کاری گرفته تا بنایی ساختمان داخل قرارداد نوشته شود.

نپذیرفتن مسئولیت در صورت بروز خسارت

فرض کنید بنا هنگام انجام پروژه خسارتی به خانه وارد کرده یا کار خودش را تمیز انجام نداده است. اگر قراردادی وجود نداشته باشد امکان دریافت خسارت نیز وجود نخواهد داشت. از سمت دیگر شاید پیمانکار به دلیل بررسی نکردن امنیت سازه خسارت مالی یا جانی به بنا وارد کرده باشد، بنا نیز در صورت داشتن قرارداد می‌تواند خسارت خودش را دریافت کند. اما با وجود یک قرارداد دقیق که در آن جزئیات اطلاعات نیز شرح داده شده باشد، در صورت بروز هرگونه مشکلی امکان دریافت خسارت برای طرفین وجود خواهد داشت.

عدم امکان پیگیری قانونی

مهم‌ترین مشکل در صورت نبستن قرارداد بنایی این است که در صورت عدم وجود قرارداد امکان شکایت و پیگیری قانونی بسیار سخت می‌شود. خیلی از کارفرما‌ها یا پیمانکار‌ها هیچ وقت به حق و حقوق خودشان نمی‌رسند؛ چرا که برای انجام پروژه قراردادی تنظیم نکرده‌اند. شاید نوشتن قرارداد یک روز زمان ببرد، اما حداقل می‌دانید که در آینده مشکلی بابت حق و حقوق خودتان نخواهید داشت. بنابراین اگر یک زمان کوتاه را صرف کنید و قرارداد بنایی ببینید بسیاری از مشکلات آینده برای شما حل خواهد شد.

دانلود نمونه قرارداد بنایی

برای سهولت در تنظیم قرارداد، می‌توانید از نمونه قرارداد بنایی که آماده کردیم و قابل ویرایش استفاده کنید. تنها کافی است روی دکمه دانلود کلیک کنید سپس می‌توانید خودتان قسمت‌های مختلف آن را با توجه به نیاز‌هایی که دارید ویرایش کنید. با دانلود و استفاده از یک نمونه استاندارد، می‌توانید مطمئن باشید که تمامی مفاد قانونی رعایت شده و احتمال بروز اختلاف به حداقل می‌رسد.

دانلود Word نمونه قرارداد بنایی        دانلود PDF نمونه قرارداد بنایی

متن نمونه قرارداد بنایی

قرارداد بنایی ساختمان

شماره قرارداد: ………
تاریخ تنظیم: ………
محل تنظیم: ………

ماده ۱ – طرفین قرارداد
این قرارداد فیمابین:
۱. کارفرما: نام و نام خانوادگی: ……… / شماره ملی: ……… / نشانی: ……… / تلفن: ………
۲. مجری (بنا): نام و نام خانوادگی: ……… / شماره ملی: ……… / نشانی: ……… / تلفن: ………

ماده ۲ – موضوع قرارداد
اجرای عملیات بنایی شامل دیوارچینی، تیغه‌چینی، ملات‌ریزی، بتن‌ریزی، سنگ‌کاری، کاشی‌کاری و …
در ملک واقع در آدرس: ………

ماده ۳ – اسناد و مدارک پیوست
۱. نقشه‌ها و دستورکارها
۲. جدول زمانبندی
۳. صورتجلسات تحویل
۴. برآورد هزینه‌ها

ماده ۴ – مبلغ و نحوه پرداخت
مبلغ کل قرارداد: ……… ریال
پیش‌پرداخت: ……… ریال
مبالغ میاندوره‌ای و تسویه نهایی مطابق پیشرفت کار و تأیید کارفرما پرداخت میگردد.

ماده ۵ – مدت اجرای قرارداد
مدت اجرا: ……… روز از تاریخ ………
تمدید زمان فقط با موافقت کتبی کارفرما معتبر است.

ماده ۶ – تعهدات مجری
۱. اجرای صحیح و ایمن کار طبق اصول فنی.
۲. استفاده از نیروی کار ماهر و مصالح مرغوب.
۳. جبران خسارات ناشی از قصور یا خطا.
۴. رعایت نظافت، ایمنی و تحویل به موقع.

ماده ۷ – تعهدات کارفرما
۱. تحویل محل پروژه و تأمین امکانات اولیه.
۲. پرداخت به موقع مبالغ.
۳. اعلام تغییرات به صورت کتبی.

ماده ۸ – ضمانت حسن انجام کار
کارفرما میتواند حداکثر ۱۰٪ مبلغ قرارداد را تا پایان دوره تضمین (…… روز) نزد خود نگه دارد.

ماده ۹ – تغییرات در حین اجرا
هرگونه تغییر نقشه یا دستور جدید باید کتبی و مورد تأیید طرفین باشد.

ماده ۱۰ – تأخیر در اجرا و خسارت
در صورت تأخیر غیرموجه، مجری باید برای هر روز تأخیر مبلغ ……… ریال خسارت بپردازد.
در تأخیر بیش از ……… روز، کارفرما حق فسخ قرارداد دارد.

ماده ۱۱ – فسخ قرارداد
فسخ در صورت قصور هر طرف پس از اخطار کتبی ……… روزه مجاز است.

ماده ۱۲ – تحویل کار
تحویل موقت پس از اتمام کار و تحویل قطعی پس از رفع نواقص احتمالی انجام می‌شود.

ماده ۱۳ – خسارات احتمالی
مجری مسئول جبران خسارت به اموال، تجهیزات یا همسایگان است.

ماده ۱۴ – حل اختلاف
در صورت اختلاف، ابتدا از طریق مذاکره و سپس داور مرضیالطرفین آقای/خانم ……… اقدام میشود.
در غیر این صورت، مرجع صالح قضایی محل پروژه ملاک است.

ماده ۱۵ – سایر شرایط
۱. مجری بدون اجازه کتبی کارفرما حق واگذاری کار به غیر را ندارد.
۲. کلیه مالیات‌ها و بیمه‌ها بر عهده مجری است.
۳. هرگونه توافق جدید باید کتبی باشد.
۴. این قرارداد در دو نسخه تنظیم و برای طرفین لازم‌الاجراست.

امضا و اثر انگشت کارفرما: …………………
امضا و اثر انگشت مجری: …………………

نتیجه‌گیری

در نهایت، بستن قرارداد بنایی یکی از ضروری‌ترین اقداماتی است که باید پیش از شروع هر پروژه ساختمانی انجام شود. این قرارداد نه‌تنها مرز وظایف و مسئولیت‌های طرفین را مشخص می‌کند، بلکه از بروز بسیاری از اختلافات مالی، زمانی و حقوقی جلوگیری می‌کند. چه کارفرما باشید و چه بنا، وجود یک قرارداد دقیق و مکتوب به شما کمک می‌کند تا در طول اجرای پروژه با آرامش خاطر بیشتری کار کنید. بنابراین اگر به دنبال شروع یک پروژه ساختمانی هستید، قبل از هر چیز قرارداد بنایی خود را با دقت تنظیم کنید تا از سرمایه، زمان و اعتبار حرفه‌ای خود محافظت نمایید.