علت و علائم خرابی ترموستات ماشین + حل مشکل

خرابی ترموستات ماشین می‌تواند بر روی عمر مفید و سلامت موتور خودروی شما تأثیر بسیار زیادی بگذارد. ترموستات خودرو از آن قطعاتی است که عملکرد بسیار ساده‌ای دارد و اندازه آن هم بسیار کوچک است، اما با این حال تأثیر بسیار مهمی بر روی عملکرد موتور خودرو می‌گذارد. وظیفه ترموستات ماشین تنظیم دمای موتور در یک محدوده ثابت است که باعث بهترین عملکرد خودرو می‌شود. اگر به هر علت خرابی ترموستات ماشین رخ دهد، موتور ماشین بیش از اندازه داغ می‌شود و این موضوع باعث آسیب به موتور و قطعات مختلف خودرو می‌شود. اگر سلامت ماشینی که دارید برای شما اهمیت دارد، بایستی حتماً هنگام تعمیر خودرو به سلامت ترموستات خودرو خودتان دقت داشته باشید. در این محتوا قصد داریم در مورد علت و علائم خرابی ترموستات ماشین با شما صحبت کنیم، با دانستن این نکات می‌توانید از خودروی خودتان سالم‌تر نگهداری کنید و به هنگام مشاهده مشکلات ترموستات اقدام به تعمیر این قطعه کنید.

تعمیر خودرو در محل

وظیفه ترموستات ماشین چیست؟

ترموستات ماشین یک قطعه درون موتور ماشین است که کارش حفظ دمای موتور در یک محدوده ثابت می‌باشد، که موتور بهترین عملکرد خودش را در آن محدوده دمایی دارد. همانطور که می‌دانید موتور در هنگام کار حرارت بسیار زیادی از خودش تولید می‌کند. این حرارت اگر کنترل نشود و کاهش پیدا نکند، می‌توانید به قطعات مختلف خودرو چه داخل موتور چه خارج از آن آسیب برساند. وظیفه ترموستات خودرو این است که این دما را کاهش دهد و از سیستم جالبی هم برای این کار کمک می‌گیرد. ترموستات برای کنترل دمای موتور جریان آبی را در طول موتور می‌چرخاند، به دلیل اختلاف دمایی که بین بدنه موتور و آب وجود دارد انتقال حرارت رخ می‌دهد و از حرارت موتور کاسته می‌شود، به این شکل دمای موتور در یک محدوده مجاز قرار می‌گیرد. به علت خرابی ترموستات ماشین ممکن است این سیستم از کار بیفتد و آمپر ماشین بیش از اندازه بالا برود.

برای آبی که داغ می‌شود چه اتفاقی برایش رخ می‌دهد؟ بالاخره بعد از اینکه چند دور آب بچرخد دمایش به دمای موتور نزدیک می‌شود، آب داغ شده وارد رادیاتور خودرو می‌شود. رادیاتور خودرو یک شبکه لوله‌ای دارد و زمانی که آب در بین این لوله‌ها حرکت می‌کند گرمای خودش را به هوای آزاد منتقل می‌کند و دوباره وارد موتور می‌شود تا آن را خنک کند. در اینجا هم یک سؤال اساسی ایجاد می‌شود، آن هم این است که سیستم خنک‌کننده در موتور ماشین چگونه متوجه می‌شود که بایستی آب به سمت رادیاتور هدایت شود؟ وظیفه ترموستات خودرو است که دستور آب را به سمت رادیاتور هدایت کند. قطعه ترموستات را در مسیر برگشت آب به سمت رادیاتور قرار می‌دهند، زمانی که دمای آب افزایش پیدا می‌کند ترموستات دستور می‌دهد، آب به سمت مسیر رادیاتور برود.

انواع ترموستات ماشین

قبل از اینکه به سراغ علائم و علت خرابی ترموستات خودرو برویم بایستی بیشتر با این قطعه کوچک اما کارآمد صحبت کنیم. بایستی بدانید که ترموستات از آن دسته قطعاتی است که عملکردش در ماشین‌های لوکس و اقتصادی تفاوتی ندارد. حتی خیلی مکانیزم متفاوتی هم ندارند، تنها تفاوتی که دارند بهینه شدن آن‌ها برای یک شرایط آب و هوایی خاص یا دمای موتور خاص می‌باشد. برای مثال ماشین‌هایی که در کشور‌های گرم و خشک ساخته می‌شوند ترموستات آن‌ها آب را در دمای کمتر به سمت رادیاتور هدایت می‌کند. به این نوع از ترموستات‌ها، ترموستات تابستانی می‌گویند که مسیر انتقال آب به سمت رادیاتور را در دمای ۶۰ درجه سلسیوس باز می‌کند.

برعکس آن ترموستات زمستانی وجود دارد که در دمای ۸۰ الی ۹۰ درجه مسیر آب را به سمت رادیاتور هدایت می‌کند. در ایران اما اکثر خودرو‌ها بهتر است از ترموستات تابستانی استفاده کنند، مگر خودرو‌هایی که در برخی از شهر‌های شمالی ایران وجود دارند. از سمت دیگر ماشین‌های اسپرت که دمای موتور آن‌ها افزایش پیدا می‌کند نیز مکانیزم ترموستات آن‌ها طوری قرار گرفته است که آب زودتر به سمت رادیاتور هدایت شود. خلاصه کلام اینکه فرق خاصی در ساز و کار ترموستات‌ها وجود ندارد و تنها اینکه آب را در چه دمایی به سمت رادیاتور هدایت کنند باعث تفاوت آن‌ها می‌شود.

علائم خرابی ترموستات ماشین

به طور کلی ترموستات ماشین عمر مفیدی در حدود ۴۰ الی ۵۰ هزار کیلومتری دارد. بعد از طی کردن این مسافت بایستی منتظر دیدن علائم خرابی ترموستات ماشین باشید. البته که گاهی ممکن است به دلایل مختلف ترموستات زودتر هم آسیب ببیند ولی قطعه‌ای نیست که به سادگی زودتر از موعد خراب شود. همانطور که گفتیم در صورت خرابی ترموستات موتور و سایر قطعات خودرو شما می‌توانند آسیب‌های جدی ببیند. برای همین بایستی با علائم خرابی ترموستات خودرو و علت خرابی ترموستات به خوبی آشنا باشید، در این قسمت برخی از این علائم را برای شما معرفی می‌کنیم.

بالا رفتن ناگهانی آمپر ماشین و جوش آوردن خودرو

یکی از مهمترین علائم خرابی ترموستات ماشین بالا رفتن ناگهانی آمپر ماشین و جوش آوردن خودرو است. همانطور که گفتیم وظیفه ترموستات خودرو کاهش دمای موتور و وارد کردن آب به داخل رادیاتور می‌باشد. بنابراین در صورتی که این قطعه عملکرد خودش را از دست بدهد، آب در زمان مناسب وارد رادیاتور نمی‌شود و نمی‌تواند به خوبی دمای موتور ماشین را کاهش دهد. در نتیجه آمپر ماشین بالا می‌رود و ماشین جوش خواهد آورد. زمانی که ترموستات کارایی خودش را به طور کلی از دست بدهد در همان شروع استارت زدن نیز پس از گذشت زمان کوتاهی آمپر از درجه ۲ فراتر می‌رود و این نشان دهنده خرابی ترموستات ماشین است. استارت خوردن و روشن نشدن ماشین نیز ممکن است نشان دهنده مشکلی در سیستم خنک کننده ماشین باشد.

سرد شدن موتور خودرو

یکی از مهمترین علت خرابی ترموستات ماشین این است که بیش از اندازه ترموستات مسیر آب را به سمت رادیاتور هدایت می‌کند. همیشه گرم شدن موتور نشان از مشکل در ترموستات نیست، گاهی از مواقع سرد شدن موتور خودرو نشان دهنده مشکل ترموستات است. در این شرایط ترموستات خیلی زودتر از زمانی که باید، مسیر آب موتور را به سمت رادیاتور می‌برد و این موضوع باعث خنک شدن سریع موتور می‌شود. این سرد شدن موتور از عملکرد مناسب موتور جلوگیری می‌کند و حتی ممکن است منجر به گاز خوردن بیش از حد ماشین برای گرم شدن موتور شود. بنابراین اگر با مشکل سرد شدن موتور روبرو هستید، احتمالاً ترموستات خودروی شما کارایی خودش را از دست داده است.

تعمیر موتور ماشین در محل

کاهش سطح مایع خنک‌کننده

یکی از مهمترین کار‌هایی که راننده‌های بایستی برای سلامت نگه داشتن خودرو خودشان انجام دهند، چک کردن هفتگی نهایت دو هفته یکبار آب ماشین و مایع خنک‌کننده است. مایع خنک‌کننده به طور کلی سطحش کاهش پیدا می‌کند، اما برخی از مواقع این میزان کاهش غیر طبیعی است. یعنی خیلی سریع‌تر از چیزی که باید، سطح آب ماشین کاهش پیدا می‌کند و بایستی علت آن را بررسی کرد. یکی از مهمترین علائم خرابی ترموستات خودرو کاهش سطح سریع آب و مایع خنک‌کننده در ماشین است. بنابراین اگر با این مشکل روبرو شدید، احتمالاً یکی از قطعات سیستم خنک‌کننده ماشین شما از جمله ترموستات مشکل دارد.

ضعیف شدن بخاری ماشین

گفتیم که اگر مسیر انتقال بین مایع خنک‌کننده موتور و رادیاتور دائماً برقرار باشد، موتور خنک می‌شود. بخاری نیز گرمای خودش را از حرارت موتور به دست می‌اورد. بنابراین اگر ترموستات نتواند وظیفه خودش را به خوبی انجام دهد، ممکن است با مشکل ضعیف شدن قدرت بخاری ماشین خودتان روبرو شوید. این موضوع یکی از مهمترین علائم خرابی ترموستات ماشین است که به خصوص در فصل‌های سرد سال خودش را به خوبی نشان می‌دهد.

شنیدن صدای تق تق از موتور

در بررسی علت خرابی دینام ماشین فهمیدیم که صدای موتور ماشین به دلیل خرابی تسمه ممکن است تغییر کند. درباره ترموستات این مورد کمتر دیده می‌شود، ولی با این حال ممکن است شنیدن صدای تق تق از موتور نشانه خرابی ترموستات باشد. به شما پیشنهاد می‌کنیم در این شرایط حتماً از یک تعمیرکار موتور ماشین کمک بگیرید. در صورتی که این صدا‌ها را نادیده بگیرید، خسارت‌های مالی سنگین‌تری ممکن است بر خودروی شما وارد شود.

افزایش مصرف سوخت و روغن موتور

زمانی که ترموستات به خوبی کار نکند، دمای موتور افزایش پیدا می‌کند و این موضوع می‌تواند باعث افزایش سوخت ماشین شما شود. یکی از علائم خرابی ترموستات افزایش مصرف سوخت است. موتور ماشین‌ها معمولاً تا ۹۰ درجه سلسیوس مصرف سوخت مناسبی دارند ولی زمانی که حرارت موتور از این دما بیشتر شود، مصرف سوخت آن‌ها به شدت افزایش پیدا می‌کند. از سمت دیگر روغن موتور هم تا دمای خاصی را می‌تواند تحمل کند، بعد از گذر کردن از آن دما ویسکوزیته خودش را از دست خواهد داد و سطح آن کاهش پیدا خواهد کرد. بنابراین ماشین شما زودتر از حالت معمول نیاز به تعویض روغن ماشین پیدا خواهد کرد.

آسیب دیدن قطعات موتور

اگر آمپر خودرو شما ناگهانی بالا رفت، صدای تق تق شنیدید، بخاری به خوبی کار نکرد، مصرف سوخت شما افزایش پیدا کرد و سطح مایع خنک‌کننده هم کاهش کرد ولی نسبت به آن‌ها بی‌تفاوت بودید بایستی منتظر آسیب دیدن موتور خودروی خودتان باشید. قطعات مختلفی در کنار ترموستات وجود دارند که با بالا رفتن حرارت موتور می‌توانند آسیب ببینند. از همه این قطعات مهمتر که بسیار هم نسبت به بالا رفتن حرارت موتور حساس است واشر سر سیلندر می‌باشد. در صورت آسیب دیدن به این قطعه دیگر نیاز به مکانیک سیار خواهید داشت. پس بهتر است با دیدن همان علائم اولیه از یک تعمیرکار حرفه‌ای خودرو کمک بگیرید.

دلایل و علت خرابی ترموستات ماشین

علت خرابی ترموستات خودرو به دلایل مختلفی بستگی دارد، اما به طور کلی ترموستات قطعه‌ای نیست که خیلی زود خراب شود مگر اینکه مشکلی خاصی برای قطعه یا خودروی شما وجود داشته باشد. در این قسمت برخی از مهمترین دلایل خرابی ترموستات ماشین را برای شما بیان می‌کنیم.

فرسودگی ترموستات

مهمترین دلیل خرابی ترموستات خودرو را فرسودگی ترموستات به دلیل کارکرد طولانی می‌توان دانست. همانطور که اشاره کردیم به طور کلی ترموستات قطعه‌ای مقاوم است و خیلی زود از بین نمی‌رود اما در مصرف بالا می‌تواند مثل هر قطعه دیگری فرسوده شود. بهتر است ترموستات را بعد از ۴ سال یا طی کردن ۵۰ هزار کیلومتر عوض کنید چرا که خاصیت خودش را در این مدت از دست خواهد داد.

رسوب در مایع خنک‌کننده

اگر ضد یخ یا آب رادیاتور به موقع تعویض نشود، املاح و زنگ‌زدگی داخل سیستم جمع می‌شود. این رسوبات باعث گیرکردن سوپاپ ترموستات می‌شوند. یکی از شایع‌ترین علت خرابی ترموستات ماشین رسوب مایع خنک‌کننده است. بنابراین بررسی کردن و تعویض مایع خنک‌کننده باید جزئی از روتین نگهداری خودرو هر راننده‌ای باشد.

استفاده از مایع خنک‌کننده نامناسب

ترکیب آب لوله‌کشی با ضدیخ یا استفاده از ضدیخ بی‌کیفیت می‌تواند خوردگی و رسوب ایجاد کند، این موضوع عمر ترموستات را کم می‌کند. بنابراین بهتر است همیشه از یک ضد یخ با کیفیت برای مایع خنک‌کننده خودروی خودتان استفاده کنید و تا جای ممکن از آب لوله کشی هم استفاده نکنید. آب مقطر باز می‌تواند کمک‌کننده باشد ولی آب لوله کشی به دلیل املاح معدنی که دارد باعث رسوب می‌شود.

مطلب پیشنهادی: حل مشکل جی پی اس

داغ شدن بیش از حد موتور

اگر موتور به دلایلی مثل خرابی پمپ آب، خرابی رادیاتور یا نشتی آب خنک‌کننده بیش از حد داغ کند، فشار و حرارت بالا می‌تواند به ترموستات آسیب بزند. بنابراین یکی دیگر از دلایل خرابی ترموستات خودرو را می‌توان بیش از حد داغ شدن موتور دانست. جوش آوردن خودرو نیز می‌تواند به ترموستات آسیب بزند.

ضربه یا شوک حراراتی

یک ضربه به دلیل تصادف یا هنگام تعمیر به ترموستات می‌تواند کارایی آن را کاهش دهد. پس یکی دیگر از علل خرابی ترموستات ماشین را می‌توان ضربه دانست. از سمت دیگر شوک حرارتی ناگهانی به دلیل جوش آوردن خودرو نیز بر روی کارایی ترموستات تأثیر‌گذار خواهد بود.

کیفیت پایین قطعه

کیفیت پایین ترموستات خریداری شده نیز یکی دیگر از علت خرابی ترموستات ماشین می‌باشد. استفاده از ترموستات‌های ارزان و بی‌کیفیت (غیراصل) باعث می‌شود خیلی سریع خراب شوند. فنر ضعیف، واشر نامرغوب یا بدنه زنگ‌زننده از نشانه‌های ترموستات‌های تقلبی است. بنابراین هنگام خرید ترموستات بایستی به این نکات دقت کنید و حتماً یک ترموستات با کیفیت خریداری کنید.

عمر مفید ترموستات ماشین

به طور میانگین عمر مفید ترموستات ماشین چیزی حدود ۴ نهایت ۶ سال است. البته بهتر است در صورتی که بیش از ۵۰ هزار کیلومتر الی ۸۰ هزار کیلومتر با ماشین رانندگی کردید ترموستات خودرو را عوض کنید. با این کار می‌توانید از مهمترین علت خرابی ترموستات ماشین یعنی فرسودگی جلوگیری کنید.

حل مشکل خرابی ترموستات خودرو

خرابی ترموستات خودرو به یکی از دلایلی که بالاتر گفتیم رخ خواهد داد. اما موردی که وجود دارد این است که یکسری روش‌هایی وجود دارد که اگر رانندگان آن‌ها را انجام دهند ترموستات آن‌ها دیرتر خراب خواهد شد. اول از همه اینکه به دنبال تعمیر ترموستات نباشید، در صورتی که ترموستات عملکرد خودش را از دست بدهد بایستی آن را تعویض کنید. البته برای کار بایستی اول مطمئن شوید که مشکل ترموستات جدی است و بعداً آن را تعویض کنید. برای فهمیدن اینکه ترموستات خرابی شده است یا خیر بایستی اول شیلنگ متصل به ترموستات را پیدا کنید، سپس مسیر شیلنگ را دنبال کنید تا به ترموستات برسید. بعد از آن بایستی ماشین خودتان را روشن کنید، حدود ۱۵ دقیقه باید طول بکشد تا موتور خودروی شما داغ شود و ترموستات مایع خنک‌کننده را به سمت رادیاتور هدایت کند. اگر خیلی زودتر این اتفاق بیافتد یعنی ترموستات در حالت باز گیر کرده است.

از سمت دیگر اگر با سپری شدن این ۱۵ دقیقه، جریان آب به سمت رادیاتور هدایت نشد و آمپر دمای آب ماشین افزایش پیدا کرد، ترموستات در حالت بسته گیر کرده است. روش دیگری که وجود دارد این است که بایستی ترموستات را در ظرف آب جوش قرار دهید، اگر ترموستات نسبت به دما واکنشی نشان ندهد یعنی خراب شده است و باید آن را تعویض کنید. البته ترموستات خیلی قطعه گران قیمتی نیست و به شما توصیه می‌کنیم، در صورت طی کردن بیش از ۵۰ هزار کیلومتر ترموستات خودروی خودتان را تعویض کنید. برای حل مشکل خرابی ترموستات ماشین شما می‌توانید با استفاده کردن از ضدیخ‌های با کیفیت و تعویض کردن به موقع آن‌ها عمر مفید ترموستات خودروی خودتان را افزایش دهید. از سمت دیگر سعی کنید سایر قطعات سیستم خنک‌کننده خودروی خودتان را سالم نگه دارید و از داغ شدن بیش از حد موتور یا جوش آوردن هم جلوگیری کنید. با انجام دادن این کار‌ها می‌توانید از خراب شدن ناگهانی ترموستات خودرو جلوگیری کنید.

مطلب پیشنهادی: بهترین گاز کولر خودرو کدام است؟

تعویض و تعمیر ترموستات خودرو در محل

اگر خودروی شما علائم خرابی ترموستات خودرو را دارد، می‌توانید از خدمات تعمیر خودرو در محل کمک کار استفاده کنید. شما می‌توانید مشکل خودروی خودتان را هر چه که باشد در در خواست خودتان ثبت کنید و تعمیرکار خودرو را نیز خودتان بر اساس نظرات سایر کاربران انتخاب کنید. تعمیرکاران کمک کار در محل حاضر می‌شوند و در صورت نیاز اقدام به تعمیر یا تعویض ترموستات یا سایر قطعات خودروی شما می‌کنند. همچنین شما می‌توانید تعویض لنت ترمز یا تعویض روغن خودرو خودتان و … را نیز به متخصصین کمک کار بسپارید.

نتیجه‌گیری

ترموستات ماشین هر چند قطعه‌ای کوچک است، اما نقش حیاتی در تنظیم دمای موتور و حفظ سلامت خودرو دارد. بی‌توجهی به علائم خرابی ترموستات ماشین می‌تواند پیامد‌هایی مثل جوش آوردن خودرو، سرد شدن بیش از حد موتور، افزایش مصرف سوخت و حتی آسیب جدی به واشر سرسیلندر را به همراه داشته باشد. از طرف دیگر، آگاهی از علت خرابی ترموستات ماشین به شما کمک می‌کند تا با پیشگیری ساده، هزینه‌های سنگین تعمیرات را کاهش دهید. عواملی مانند رسوب مایع خنک‌کننده، استفاده از ضدیخ بی‌کیفیت، فرسودگی ناشی از کارکرد طولانی یا داغ شدن بیش از حد موتور، مهم‌ترین دلایل خرابی ترموستات هستند.

با تعویض به‌موقع ضد یخ، استفاده از قطعات اصلی و سرویس دوره‌ای خودرو می‌توانید عمر مفید این قطعه را افزایش دهید. در نهایت، فراموش نکنید که ترموستات قطعه‌ای ارزان اما حیاتی است و تعویض به‌موقع آن بسیار به‌صرفه‌تر از پرداخت هزینه‌های سنگین ناشی از خرابی موتور خواهد بود. اگر هر یک از علائم خرابی ترموستات خودرو را مشاهده کردید، بهتر است بدون تأخیر از یک تعمیرکار متخصص کمک بگیرید. ‌امیدواریم این محتوا به شما کمک کرده باشد، حتماً نظرات و تجارب خودتان را در مورد خرابی ترموستات یا علت آن با ما به اشتراک بگذارید.